آینه ایرانی، بازتاب امپراتوری صفوی در فرانسۀ اوایل دورۀ مدرن
پدیدآور
ناشر انتشارات دانشگاه آکسفورد
تاریخ انتشار 2019
محل انتشار US
شابک 0
موضوع
دوره (ها)
توضیحات
این کتاب نقش مهم، اما نادیده گرفته شدۀ ایرانِ دورۀ صفوی را در فرانسۀ قرن هفدهم بررسی و با استفاده از منابع دیپلماتیک، داستانها و تصاویر چاپی و نقاشیشده، این فضا را ترسیم میکند که چگونه فرانسویها خود را در ایرانِ آن روزگار یافتند و به بررسی این موضوع نیز میپردازد که چرا مونتسکیو این یافتن را بهعنوان راهی برای اندیشیدن به مسائلی که فرانسه با آن روبهروست، برگزید. بسیار پیشتر از نامههای فارسیِ مونتسکیو، روشنفکران فرانسوی، دیپلماتها و پاریسیهای معمولی هم مجذوب ایران شده بودند و از عادات و مُدهای ایرانی که از طریق سفرنامهها، روایات سفارتخانهها و نمایشهای هنری کشف شده بود، وام میگرفتند. فرانسویها، شاه عباس و جانشینان بلافصل او را پادشاهانی مبادی آداب و پرابهت، با تباری باشکوه تصور میکردند. ایران که به ریشههای باستانی و پیچیدگی فرهنگیاش مشهور است، بهعنوان الگویی برای فرانسه در باب رفتارهای شایسته، شکوهمند و پادشاهی در نظر گرفته میشد که نمونۀ آن تصمیم لویی چهاردهم برای افتتاح سلطنتش با نقاشی ملکههای ایران که به پای اسکندر افتادهاند (1661) بود؛ نگارهای با مضمونی از ایران. هنگام حکومت شاه سلطان حسین در سال 1706، تحلیل سفارت فرانسه در ایران نشان میدهد که نخبگان فرانسوی و صفوی شباهتهای بیشتری را بین سلطنتهای فرانسه و ایران دریافتهاند. سلطنت لویی چهاردهم با سفر محمدرضا بیگ، سفیر حکومت صفویان، در سال 1715 به پایان رسید. در این بازدید، تصویرسازان بر شباهت سلطنت فرانسه به سلطنت ایرانی تأکید کردند و «پادشاه خورشید» از عظمت دربار ایران بهعنوان راهی برای بیانِ روشنِ حکومتِ خودکامۀ خود تقلید میکرد. این برهۀ دیپلماتیک پیوند بین دو قدرت را بیشتر و ایران را بهمنزلۀ آینهای برای مقایسه نشان میداد. این کتاب با پیوند دادنِ تاریخ دیپلماتیک با تاریخ فرهنگی و سایر رویکردهای علمی، شرح میدهد که چگونه فرانسویها از ایران برای شکلدادن به هویت خود استفاده کردند و درعینحال به تنوع و پیچیدگی روابط اروپا با کشورهای آسیایی نیز اشاره میکند.
|