جایزه جهانی كتاب سال جمهوری اسلامی ایران
با وجود توسعه و تنوع وسایل ارتباط جمعی، كتاب و كتابت، هنوز اصیل ترین و ارجمندترین وسیله انتقال فرهنگ و بارزترین نماد شكوفایی و بالندگی فرهنگ شمرده می شود و شأن قلم و مرتبت والای كتابت، همچنان مورد اكرام و احترام اولیای امور در اكناف عالم است.
از آنجایی كه اساس نظام جمهوری اسلامی مبتنی بر احكام و تعالیم اسلامی و فرهنگ غنی اسلام و ایران است، تقدیر از اهل قلم را از وظایف خود می داند؛ لذا به منظور انجام این وظیفه خطیر، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال 1362 طرح «كتاب سال جمهوری اسلامی ایران» و از سال 1372 طرح بزرگ «جایزه جهانی كتاب سال جمهوری اسلامی ایران» را با هدف شناسایی، گزینش و معرفی آثار برگزیده جهانی و بزرگداشت پدیدآورندگان آنها، در جهت ارتقای سطح دانش و اعتلای فرهنگ مكتوب، بنیان نهاد.
براساس این طرح، همه ساله كتاب هایی كه برای اولین بار طی سال قبل در كشورهای مختلف به جز ایران در دو حوزه «مطالعات اسلامی» و «مطالعات ایرانی» در سه بخش تالیف، ترجمه و تصحیح به زبان های مختلف منتشر شده اند، بررسی می شوند و مؤلفان آثار برگزیده، از ریاست جمهوری اسلامی ایران لوح تقدیر دریافت خواهند كرد و همچنین جوایزی به آنان اعطا خواهد شد.
هر یك از دو موضوع اصلی مطالعات اسلامی و مطالعات ایرانی شامل چند شاخه است كه عبارتند از:
الف) مطالعات اسلامی
كلیات، معارف اسلامی، تاریخ اسلام، رجال، اخلاق، علوم قرآنی، حدیث، ترجمه متون اسلامی، قرآن‌پژوهی و تفسیر، فقه و حقوق اسلامی، علم كلام، فلسفه، تصوف و عرفان، تاریخ علم در اسلام، فرهنگ و تمدن اسلامی، اقتصاد اسلامی، هنر و معماری اسلامی، مطالعات اسلام معاصر و غیره.
ب) مطالعات ایرانی
كلیات، زبان و زبان شناسی ایرانی، مردم شناسی، تاریخ علم در ایران، شعر و ادب فارسی، تاریخ ایران، هنر و معماری ایرانی، تاریخ و تمدن ایران باستان، ترجمه آثار اندیشمندان ایرانی و غیره.