هنر «اسلامی» چیست؟ در میانۀ ادراک و دین
پدیدآور
ناشر انتشارات دانشگاه کمبریج
تاریخ انتشار 2019
محل انتشار None
شابک 0
موضوع
دوره (ها)
توضیحات
هنر چیست، اگر اندام اولیۀ احساسِ آن، نه گوش و چشم بلکه قلب باشد؟ وقتی جهان را دریافت میکنیم، مرز میان حواس کجاست؟ هنر چیست اگر که رؤیا و خیال به همان اندازۀ محسوسات واقعی باشند؟ هنر چگونه میتواند به چیزی امکان حضور بدهد و نه تنها آن را از نو حاضر گرداند؟ این کتاب با پرداختن به این پرسشها، رویکردی را برای درک جهان پدید میآورد که متأثر از گفتمانهای اسلامی است. این اثر با شناختِ محدودیتهای چارچوبهای تاریخ هنر قراردادی که اسلام را از طریق چارچوبی از کنشگرها، مکانها و دادهها میشناسد، تاریخ هنر را به عنوان ابزاری برای آموختن از اسلام پیشنهاد میکند. این کتاب برملا میسازد که چه چیزی در هنر اسلامی، «اسلامی» است و درکِ هنرها از جمله نقاشی، موسیقی، و هندسه را از طریق سپهرِ بحثی اسلامِ تاریخی، شامل قرآن، حدیث، تصوّف، فلسفۀ کهن و شعر، مورد بررسی قرار میدهد. این مباحث از این قراراند: هستیشناسیِ احساسی قرآن؛ موسیقی و هندسه به عنوان مهارتهای محاکاتی؛ تمثالهای ناممکن یعنی امر الهی را تصویرکردن آنگونه که سیمرغ آن را تمثل میبخشد؛ رؤیا به منزلۀ بازنمایی؛ افادۀ عصیان به عنوانِ ابزار تعالی در اشعار یوسف و زلیخا.
این کتاب مقدمهای مختصر و مفید از تاریخ روشنفکری اسلامی را با نقدی از مفروضات مدرن، سکولار و اروپایی تاریخِ هنرِ انتظامیافته، ترکیب میکند. تفاسیر دقیق موضوعات بینامتنی در این اثر دربردارندۀ فلسفههای باستان، متون اساسیِ کلامی و دینی و شعر و متن عامهپسند به زبانهای عربی، فارسی، ترکی و اردو است که در سراسر مناطق تسلطِ اسلامی از سدۀ دهم تا در سیاقهای استعماری و پسااستعماریِ خاورمیانۀ مدرن حرکت کرده است. تأکید بر تجربۀ درک بر زمینۀ تولید، رویکرد جدیدی را، نه تنها برای اسلام و هنر آن؛ بلکه به عنوان الگویی فارغ از نگاه استعماری برای تاریخ هنر جهانی، ممکن میسازد.
|