گزارش اجمالی و معرفی برگزیدگان بیست و چهارمین دوره جایزه جهانی

در این دوره پس از گزینش اولیه از میان بیش از 2500 عنوان كتاب شناسایی شده با موضوعات مختلف مطالعات اسلامی و مطالعات ایرانی، 179 اثر در دو بخش مذکور توسط بیش از 70 داور ایرانی و خارجی مورد ارزیابی قرارگرفت و سرانجام از بین 24 اثر راه یافته به مرحله پایانی، با مشورت هیات علمی، 10 کتاب به عنوان آثار برگزیده این دوره معرفی گردید.

گزارش اجمالی بیست وچهارمین  دوره جایزه جهانی كتاب سال

در این دوره پس از گزینش اولیه از میان بیش از 2500 عنوان كتاب شناسایی شده با موضوعات مختلف مطالعات اسلامی و مطالعات ایرانی، 179 اثر در دو بخش مذکور توسط بیش از 70 داور ایرانی و خارجی مورد ارزیابی قرارگرفت و سرانجام از بین 24 اثر راه یافته به مرحله پایانی، با مشورت هیات علمی، 10 کتاب به عنوان آثار برگزیده این دوره معرفی گردید.

در بخش «مطالعات اسلامی » آثاری در شاخه‌های مطالعاتی: علوم قرآنی و ترجمهٔ قرآن، هنر و معماری اسلامی، تاریخ علم، اقتصاد اسلامی، علم كلام، فقه و حقوق اسلامی، تصوف و عرفان اسلامی، تاریخ اسلام و تمدن اسلامی، فلسفهٔ اسلامی، مطالعات شیعی، اسلام معاصر، و در بخش «مطالعات ایرانی» آثاری در شاخه‌های مطالعاتی: تاریخ و جغرافیای ایران بزرگ، تاریخ،تمدن و زبانهای ایران باستان، هنر و معماری ایران، زبان و ادبیات فارسی، صنایع دستی و صنعت گردشگری، جامعه‌شناسی ایران و ترجمه آثار اندیشمندان ایرانی، بررسی و ارزیابی شد.

آثار ارزیابی شده در این دوره به زبانهای انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، چینی،عربی، ایتالیایی، اسپانیایی، روسی، گرجی، ارمنی، ترکی آذربایجانی، ترکی استانبولی، بنگالی، فنلاندی و صربی بوده است و برگزیدگان این دوره از کشورهای ترکیه، رومانی، فنلاند، مالزی، انگلستان، اسپانیا، فرانسه، آمریکا و آلمان هستند.

در این دوره، پروفسور گرهارد باورینگ از سوی هیأت داوران به عنوان پژوهشگر برتر مطالعات اسلامی ـ ایرانی معرفی شدند.

همچنین، آقایان دکتر تیموتی رایت و دکتر محمدعلی شمالی برای دریافت جایزه ویژهٔ این دوره با عنوان «گفتگوی اسلام و مسیحیت» (شیعه و کاتولیک)انتخاب شدند.

پژوهشگر برتر

گرهارد باورینگ

گرهارد باورینگ در سال ۱۹۷۵ دکترای مطالعات اسلامی را از دانشگاه مک‌گیل دریافت کرد و از همان سال تا سال ۱۹۸۴ استادیار دانشگاه پنسیلوانیا، فیلادلفیا بود. از ۱۹۸۴ نیز استاد مطالعات اسلامی دانشگاه ییل است. همچنین استاد مدعو دانشگاه پرینستون و اینسبورک بوده است. او سر ویراستار دانشنامه اندیشه سیاسی اسلام و نویسنده مقالات بسیاری در دانشنامه‌های مرتبط با اسلام از جمله ایرانیکا است. از جمله مهمترین آثار وی می‌توان به نگاه عرفانی به وجود در اسلام و درآمدی اندیشه سیاسی اسلامی، تفسیر قرآن اثر ابوعبدالرحمان سلّمی، دو رساله در عرفان اسلامی، همچنین تصحیح کتاب سلوة العارفین و مقالات بسیاری در زمینه عرفان اسلامی اشاره کرد. او علاوه بر انگلیسی با زبان‌های عربی، فارسی، اردو، فرانسوی، آلمانی، اسپانیایی، یونانی و لاتین آشنا است.

شاهنامه (ترجمهٔ ترکی استانبولی)

حکیم ابوالقاسم فردوسی

مترجم: نعمت یلدرم

انتشارات کابالجی، ۲۰۱۶ 

شاهنامه فردوسی، حماسه ملی ایران، با توجه به برجستگی‌های بسیارش به زبان‌های مختلف ترجمه شده است. نخستین بار، ترجمه بخش‌هایی از این اثر سترگ به زبان ترکی حدود هفت دهه پیش انجام شد. اما اثر پیش رو  ترجمه‌ای کامل از شاهنامه به زبان ترکی است. برای ارتقای دقت ترجمه و نیز اطمینان از  صحت ترجمه، از نسخه‌های فارسی متفاوت از شاهنامه و نیز سایر منابع و فرهنگ‌ها و کتبی که درباره شاهنامه بود و در این زمینه مفید واقع می‌شد، بهره گرفته شده است. ترجمه این اثر بزرگ به زبان ترکی دستاوردی مهم برای آشنایی هر چه بیشتر  مخاطبان ترک‌زبان با این میراث ارزشمند انسانی و بهره‌گیری از آن است. نویسنده استاد و مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آتاترک ترکیه است و دکترای زبان و ادبیات فارسی را از همین دانشگاه در ۲۰۰۶ دریافت کرده. عمده فعالیت پژوهشی وی در زمینه دستور زبان فارسی و دیگر زمینهٔ پژوهشی وی اساطیر ایرانی است. از وی کتاب‌های متعدد و مقالات پرشماری در نشریات معتبر در شاخه‌های مختلف ادبیات فارسی منتشر شده است.

منابع سانسکریت، سریانی و فارسی کتاب رازی (الحاوي في الطبّ)

الیور کال

انتشارت بریل،  ۲۰۱۵ 

یکی از آثار بی‌بدیل زکریای رازی دانشمند بزرگ ایرانی، کتاب «الحاوی» است. کتاب الحاوی از نظر اهمیت و اعتبار از مهم‌ترین دانشنامه‌ها و متون مرجع طب به شمار می‌رفته است. رازی در  تألیف این اثر منابع بسیاری را از نظر گذرانده است. در کتاب پیش رو  با ذکر شواهد و مراجع مربوط، منابعی که از سانسکریت، سریانی، و فارسی در الحاوی مورد استفاده قرار گرفته است، تهیه و تدوین شده است. ضمن آنکه این اثر برای نخستین بار دربردارنده منابع سانسکریت به زبان اصلی و نیز  ترجمه‌های انگلیسی آن منابع است. علاوه بر این مباحثی در زمینه سیر انتقال آموزه‌های طب ایرانی، هندی و تلفیق آنها و انتقال به جهان عرب نیز مطرح شده است. 

نویسنده در سال ۱۹۹۳ دکترای مطالعات خاورمیانه را از دانشگاه منچستر دریافت کرد. از همان سال تا سال ۲۰۰۳ مشاور یونسکو بود و در سال ۲۰۰۴ به‌عنوان پژوهشگر به دانشگاه منچستر پیوست. او از سال ۲۰۱۲ به عنوان پژوهشگر در مرکز مطالعات خاور نزدیک و میانه دانشگاه ماربورگ آلمان مشغول فعالیت است

دوازده انسان معصوم: امامان و بنای تشیّع

متیو پیرس

انتشارات دانشگاه هاروارد، ۲۰۱۶ 

با توجه به نقش سازنده و اثرگذار سیرهٔ اهل بیت در زندگی مسلمانان، سرگذشت و شرح حال زندگی این بزرگان همواره اهمیت بسیار داشته است. در اثر پیش رو  به بررسی نقش این نوع حکایت‌ها در شکل‌گیری هویت شیعی پرداخته شده است. در این راستا تأملی خاص بر جنبه‌هایی مهم از این روایت‌ها از جمله ابعاد دینی و اجتماعی زندگی این بزرگان صوررت گرفته است. البته پژوهش حاضر معطوف به بررسی و تحلیل سرگذشت‌هایی است که از حدود قرن ده میلادی روایت شده و از آن رهگذر، توجه علمای شیعه  بیشتر معطوف به تدوین آثاری شد که شرح حال همه امامان شیعه در آن آمده باشد. این آثار نقشی مهم در تصویر کردن  زندگی امام معصوم در نگاه شیعه تا به امروز داشته است. 

نویسنده دکترای خود را از بخش مطالعات ادیان و الهیات دانشگاه بوستون در سال 2۰۱۳ دریافت کرد. پیش از آن نیز سابقه تحصیل و پژوهش در کشورهای ایران، مصر و یمن را داشته است. او سابقه تدریس در دانشگاه بوستون و کتابخانه نیوبری و سنتر کالج دانویل را دارد. همچنین نویسندهٔ مقالاتی درباره اسلام از جمله مدخل ابن شهرآشوب در ویرایش سوم دانشنامه اسلام است. او در کنفرانس‌های متعدد علمی مقالاتی ارائه کرده است و علاوه بر زبان انگلیسی به زبان‌های فارسی، عربی، آلمانی و فرانسوی آشنا است

راه میانهٔ اعتدال در اسلام: اصل قرآنی وسطیة

محمدهاشم کمالی

انتشارت دانشگاه آکسفورد،  ۲۰۱۵ 

اهمیت و جایگاه اعتدال در اسلام، مضمونی است که در این اثر مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا علاوه بر آنکه مفهوم وسطیه تبیین و توضیح داده شده با استناد به آنچه در قرآن و حدیث در این زمینه آمده است، جایگاه آن در اسلام و تفکر اسلامی نشان داده شده است. نویسنده در بخش‌های گوناگون این کتاب بر آن بوده است تا علاوه بر تبیین اصول فکری وسطیه، کاربستی را که این نگرش در مسائل جهان امروز و در بسترهای مختلف دینی، اجتماعی و فرهنگی دارد، بکاود. علاوه بر این به نقشی که این رویکرد در مواجهه با مسائلی همچون جهانی شدن، سبک‌زندگی و حقوق زنان و...دارد، پرداخته شده است. 

نویسنده استاد فقه و حقوق اسلامی دانشگاه بین‌المللی اسلامی مالزی و مدیر مؤسسه بین‌المللی مطالعات عالی اسلامی در مالزی، همچنین رئیس مؤسسه اندیشه و تمدن اسلامی است. به علاوه وی همکار مؤسسه مطالعات عالی برلین و فرهنگستان علوم افغانستان است. از جمله مهمترین آثار او می‌توان به: اصول فقه اسلامی، حقوق تجارت اسلامی و درآمدی بر شریعت اشاره کرد

عشق  به بیگانگان: آنچه شش دانشجوی مسلمان از لندن  دوران جین آستین آموختند

نایل گرین

انتشارات دانشگاه پرینستون،  ۲۰۱۵این کتاب، سرگذشت و خاطرات شش دانشجویی است که از ایران برای اولین وارد انگلستان شدند و برای ادامه تحصیلات به اروپا رفتند . اروپا در آن روزگار دوران تحول و پیشرفتی سریع را می‌گذارند. آنچه در کتاب حاضر آمده درباره مواجهه این عده و رفتار و عکس‌العمل  و تلقی آنها  در برخورد با فرهنگ اروپایی آن روزگار است. با توجه به نکاتی که در این کتاب آمده و در خلال یادداشت‌ها، سخنان و توصیف‌های این دانشجویان آمده می‌توان به اطلاعاتی جدید در باب نحوه تعامل ایرانیان آن روزگار با سرزمینی اروپایی، همچنین آرمان و آرزوهای آن جوانان برای آینده کشور خود، تلاش و توجهی که به این موضوع داشتند و نیز میزان مؤانست آنان با جامعه آن روزگار، علایق، فرهنگ و علوم  و تکنولوژی‌های آن دوره دست یافت. 

نویسنده استاد تاریخ دانشگاه UCLA در آمریکا و زمینه تخصصی وی جامعه مسلمانان در ایران، افغانستان و شبه قاره هند است. او نویسنده بیش از ۸۰ مقاله علمی و پدید آور بیش از ده اثر دربارهٔ مسلمانان هند و ایران است. 

نمادهای  قدرت: پارچه‌های فاخر از سرزمین‌های اسلامی  (از قرن ۷ تا ۲۱)

لوئیز مکی

موزه هنر کلیولند و انتشارت دانشگاه ییل،  ۲۰۱۵ 

یکی از منابع ارزشمند و کمتر مورد توجه قرار گرفته در بررسی پیشینه تاریخ و فرهنگ سرزمین‌های اسلامی، منسوجاتی است که از زمان‌های دور در این کشورها تولید می‌شده است. منسوجاتی که نه تنها میراثی گرانبها در شناخت  و معرفی هنر و  ذوق مردمان این سرزمین‌ها است، بلکه به یاری آن می‌توان اطلاعات مهمی در حوزه جامعه‌شناسی، فرهنگ، سطح رفاه اقتصادی و  تمدن  آنها به دست آورد. کتاب حاضر با استفاده و  بررسی نمونه‌هایی کمیاب از پارچه‌هایی نفیس و کهن که در موزه‌ها نگهداری می‌شود ابعاد مختلفی از این این موضوع را بررسی و تحلیل کرده است . این پژوهش، در پیگیری بحث خود، انواعی از پارچه‌های فاخر را از قرون گذشته تا عصر حاضر  مورد توجه قرار داده است. 

نویسنده در سال ۱۹۷۱ موفق به دریافت دکترای هنر اسلامی شد. فعالیت خود را به عنوان کارشناس و پژوهشگر در موزه‌ها از ۱۹۶۴ شروع کرد و تا کنون در بخش هنر اسلامی  موزه متروپلیتین، موزه پارچه واشینگتن،بخش پارچه و لباس موزه سلطنتی انتاریو، بخش پارچه و هنر اسلامی موزه هنر کلیولند فعالیت کرده است. در ۱۹۸۰ در بخش هنرهای زیبای دانشگاه تورنتو مباحث پارچه‌های اسلامی را تدریس کرده است و در این مدت آثار پژوهشی متنوعی نیز درباره پارچه‌بافی در جهان اسلام تألیف کرده است

خودآگاهی در فلسفه اسلامی

یاری کائو کوا

انتشارات دانشگاه  کمبریج،  ۲۰۱۵

خودآگاهی در فلسفهٔ اسلامی به بررسی شکل‌گیری و توسعه مفهومی خاص از «خودآگاهی» در فلسفه می‌پردازد. در این راستا نویسنده به تحلیل ابن سینا  درباب خودآگاهی و نیز مباحث مختلفی که وی در این باره طرح کرده پرداخته است. همچنین، آنچه سهروردی در این زمینه و با بهره‌گیری از آرای ابن سینا مطرح کرده و نیز نگاه ملاصدرا به این موضوع نیز از نظر نویسنده دور نمانده است. در این پژوهش، با نشان دادن اینکه بحث خودآگاهی و فردیت بحثی پیشامدرن و غیرغربی است، این دیدگاه که این مفاهیم، مفاهیمی مدرن‌اند به چالش کشیده شده است. 

نویسنده در سال ۲۰۰۷ دکترای علوم اجتماعی با گرایش فلسفه را از دانشگاه یووسکولا (فنلاند) دریافت کرد. او رسالهٔ دکترای خود را به فلسفه ابن‌سینا اختصاص داد و از آن پس اغلب فعالیت‌های پژوهشی او در رابطه با فلسفه اسلامی به‌خصوص فلسفهٔ ابن‌سینا ادامه یافته است. او پژوهشگر فرهنگستان فنلاند، پژوهشگر دانشکده مطالعات عالی سوئد و همچنین پژوهشگر مدعو دانشگاه اوپسالا بوده است. او علاوه بر زبان فنلاندی با زبان‌های انگلیسی، آلمانی، فرانسه، عربی و لاتین آشنا است

فرجام‌شناسی و کیهان‌شناسی: پیوندگاه مفهومی نظام دینی زرتشتیان

میهائیلا تیموشانجمن توسعه مطالعات ایران،  ۲۰۱۵

نویسنده در اثر خود با بهره‌گیری از روش‌های تاریخ نگاری و فیلولوژیک به بررسی برخی ابعاد فرجام‌شناسانه و کیهان‌شناسانهٔ زرتشتیان پرداخته است. این اثر به بررسی دقیق ادبیات فارسی دوره میانه پرداخته تا از رهگذر آن برخی جنبه‌های خاص در در دین زرتشتی را تحلیل کند: برای مثال تقارن آغاز و انجام جهان. این اثر  در بر دارنده اسنادی منتشر نشده در حوزه تاریخ مطالعات زردتشتی در فرانسه است. 

نویسنده تحصیلات کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته فلسفهٔ فرهنگ با درجه خیلی خوب به انجام رسانید و در سال ۲۰۰۹ از EPHE فرانسه دکترای تاریخ ادیان و انسان‌شناسی دینی را دریافت کرد. او از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۲ پروژه‌های تحقیقاتی مختلفی را در انستیتو تاریخ ادیان فرانسه، آکادمی رومانی و کالج نیویوروپ به انجام رسانید. همچنین از ۲۰۰۸ به عضویت مرکز تاریخ ادیان فرهنگستان رومانی درآمد و از ۲۰۱۶ تا کنون همکار مرکز ایران‌شناسی دانشگاه آزاد برلین و فرهنگستان علوم برلین است.

اسرار التوّحید (ترجمه اسپانیایی)

محمد بن منور

ترجمه: خواکین رودریگز  بارگاس

انتشارات  ماندالا،  ۲۰۱۵

اسرار‌ التّوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید از متون برجسته  ادبی عرفانی است که به سرگذشت و احوال عارف نامدار ایرانی قرن ۴و ۵ هـ .ق. ابوسعید ابی‌الخیر اختصاص دارد. این اثر به قلم محمد بن منور از نوادگان ابوسعید  تألیف شده است. محمدبن منور در اثر خود بسیاری از سخنان  و نیز حکایت‌ها و انچه در مجلس ابو سعید  می‌رفته را نقل کرده است. ترجمه اسپانیایی این اثر می‌تواند این گنجینه را در اختیار مخاطبانی قرا ر دهد که تاکنون از آن بی بهره بوده‌اند؛چراکه اسرار التوحید از  آثار مهم ادبیات ایرانی و عرفان اسلامی  است و معرفی‌کننده ارزشمندی از عرفان خراسان به‌شمار می‌رود. نویسنده دکترای لغت‌شناسی عربی و مطالعات اسلامی را از دانشگاه کومپلوتنسه مادرید دریافت کرد. او از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۴ استاد زبان فارسی دانشگاه سویلا و از ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱ استاد دانشگاه بارسلونا بوده است. او تا کنون در کنفرانس‌های علمی متعددی شرکت داشته و مترجم بسیاری از آثار ادبیات فارسی به اسپانیایی است. از جمله: گلستان سعدی، سووشون و... او همچنین مؤلف کتاب دستور زبان فارسی به زبان اسپانیایی است.

تاریخ معماری ایران

ولفرام کلایس

انتشارت دیتریش رایمر،  ۲۰۱۵ 

در این کتاب تاریخ معماری ایران مورد بررسی قرار گرفته است. موضوعی که با توجه به ابعاد مختلف زمانی، مکانی و فرهنگی قلمروی گسترده دارد. در این اثر پژوهشی، آثار معماری ایران از حدود قرن شش پیش از میلاد تا دوره معاصر مورد توجه قرار گرفته  است.نمونه‌هایی برجسته از معماری ایرانی که در بناهای پراهمیت همچون مسجدها، بازارها و کاخ‌ها تبلور یافته در بخش‌های جداگانه معرفی و بررسی شده‌اند. با توجه به تغییر و تحولاتی که معماری ایران در عصر حاضر داشته، بناهای مدرن امروزی نیز در این میان مورد توجه بوده است؛ چنان‌که می‌توان گفت اثر حاضر چشم‌اندازی وسیع را در موضوع مهم معماری ایرانی پیش روی مخاطبان می‌گشاید. 

نویسنده در سال ۱۹۵۹ برای اولین بار با حمایت مالی مؤسسه باستان‌شناسی آلمان به ایران سفر کرد و از ۱۹۶۱ به عنوان همکار پژوهشگر به این مؤسسه پیوست. از سال ۱۹۷۱ سرپرست بخش تهران این مؤسسه شد و تا ۱۹۸۶ فعالیت‌های این مؤسسه در ایران را هدایت کرد. کاوش‌های باستان‌شناسی در تخت سلیمان، مسجد سلیمان، بسطام و بیستون تحت سرپرستی وی انجام شده است. حاصل فعالیت‌های پژوهشی او درباره معماری و شهرسازی ایران همچنین مکانهای باستانی کاوش شده در ایران بیش از ۳۰۰ کتاب و مقاله پژوهشی است. او در سال ۱۹۹۵ بازنشسته شد

 بخش ویژه گفتگوی ادیان: اسلام و مسیحیت محمدعلی شمالی

وی از سال 1361 مشغول  درس در حوزه علمیه قم شد و دروس سطح عالی و خارج را از محضر اساتید برجسته حوزه قم فرا گرفت. همزمان با دروس حوزوی  از دانشگاه تهران کارشناسی ارشد فلسفه غرب گرفت و دکترای فلسفه اخلاق را در سال ۲۰۰۱ از دانشگاه منچستر اخذ کرد. در حال حاضر مدیر مرکز اسلامی لندن و نیز  مدیر مؤسسه بین‌المللی مطالعات اسلامی است. از وی آثار متعددی در زمینه اخلاق، فقه، اسلام‌شناسی و شیعه‌شناسی منتشر شده است. او از سال ۱۹۹۷ در کنفرانس‌های متعدد در زمینه گفتگوی ادیان شرکت می‌کند و با همکاری دکتر ابت تیموتی رایت گفتگو‌های مذهبی میان مذهب کاتولیک و شیعه را هدایت می‌کند. فعالیت‌های وی در زمینه گفتگوی ادیان منجر به پدید آمدن آثار متعدد و تأثیرکذاری شده است از آن جمله می‌توان به مجموعه شش  جلدی گفتگوی کاتولیک و شیعه همچنین آثاری در معرفی مذهب شیعه به زبان انگلیسی اشاره کرد

تیموتی رایت

وی مدرس دانشگاه سنت مارتین و بعلاوه آموزگار معنوی در کالج پاپی بدا در رم است. از سال ۱۹۶۲ راهب صومعه امپل فورث (مربوط  به کلیسای کاتولیک‌ بندیکت) شد و به تبلیغ مذهبی و تدریس آیین کاتولیک در مراکز مذهبی و دانشگاهی مختلف  پرداخت. از سال ۱۹۹۷ طی همکاری مشترک با دکتر محمدعلی شمالی هدایت‌کننده برنامه‌های گفتگوی دینی و مذهبی میان مذاهب کاتولیک و شیعه از جانب کلیسای بندیکت بود. طی این همکاری که تا کنون ادامه دارد آثار متعددی در زمینه گفتگوی دینی اسلام و مسیحیت منتشر شده است از آن جمله می‌توان به مجموعه شش  جلدی گفتگوی کاتولیک ـ شیعی و کتاب بدون نیایش صلح و آرامشی  نیست ،  اشاره کرد. همچنین سیمنارهای مشترک و جلسات گفتگوی‌ متعدد میان صاحب‌نظران مذهبی نیز در قالب این برنامه همکاری و با هدایت ایشان برگزار شده است....